Ikheli Lomzimba
#1 Shell Camp Owerri, Nigeria
Izinkinga zempilo yengqondo ziye zabangela ukukhathazeka okwengeziwe emhlabeni wonke. Ngokwezibalo zendawo, oyedwa kwabahlanu abadala e-United States uphila nesifo sengqondo.
Ngaphandle kwalezi zinombolo, cishe amaphesenti angama-60 alaba bantu abakaze bathole ukwelashwa ngesimo sabo. Isizathu esiyinhloko sokuntuleka kokwelashwa siyahlukahluka kumuntu ngamunye.
Ngokuvamile kufaka phakathi ukwesaba ukucwaswa noma ukugxekwa ngenxa yesimo sabo esiwumsuka kanye nokungaqondi kahle komuntu mayelana nokusebenza ngempumelelo kokwelashwa.
Phakathi kwalezi zizathu, ukuntula ulwazi mayelana nendlela yokuthola ukwelashwa kwezempilo yengqondo okungcono kakhulu e-US ihlala iphezulu, iningi labantu lidonsa kanzima ukuqonda ukuthi lingaluqala kanjani uhambo lwalo lokululama.
Ukubaluleka kokubhekana nokucindezeleka, ukukhathazeka, ukuphazamiseka kwengqondo okuguquguqukayo, kanye nokuqina kwengqondo okuphelele kuhlala kungenakuphikiswa.
Nokho, ukuthola usizo lochwepheshe ngezinye izikhathi kungase kubonakale kunzima njengoba abantu abaningi behluleka ukubona ukuthi bangaqala kanjani ukufuna ukusekelwa.
Okubalulwe ngezansi ezinye izinyathelo okufanele uzithathe ukuze uqalise inqubo yokutakula ngeziteshi ezifanele:
Ukudluliselwa kungafunwa kudokotela womndeni, ihhovisi lendawo yezempilo yengqondo, umfundisi, noma isikhungo sezinkinga.
Izinkampani zomshwalense zingasebenzisana namakhasimende azo ukuze zicuphe uhlu lwabahlinzeki abasohlelweni oluthile lomshwalense futhi abangabhekana nesimo esiphuthumayo sezempilo yengqondo.
UMnyango Wezindaba Zomakadebona wase-US ungumthombo oyiqiniso kakhulu wokufuna ukunakekelwa kwezempilo yengqondo komakadebona abafanelekile.
Ukuxhashazwa Kwezidakamizwa Nokuphathwa Kwezinsizakalo Zezempilo Yengqondo, noma i-SAMSHA, ibisebenzisana eduze nabantu abalwa nenkinga eyodwa noma ngaphezulu yengqondo ukuze ibaxhumanise nezinsiza zokwelapha ezithengekayo nezisebenzayo.
Uphiko lwezempilo yengqondo lomnyango wezempilo wendawo noma isikhungo sezempilo yengqondo somphakathi singanikeza ukwelashwa namasevisi abiza kancane noma amahhala kusetshenziswa isikali esishelelayo.
Lezi zinsizakalo zivame ukuxhaswa nguhulumeni futhi zigunyazwe ukusebenzela abantu abahlangabezana “nemibandela ebaluleke kakhulu yabantu” echazwa uMnyango Wezempilo Yengqondo.
Izinkampani eziningi zinikeza Uhlelo Lokusiza Abasebenzi (EAP) lapho umuntu engathola khona ukudluliselwa kumhlinzeki wezempilo yengqondo.
Ulwazi olwengeziwe lungatholakala mayelana nalolu hlelo eMnyangweni Wezabasebenzi.
Esinye sezinyathelo ezibaluleke kakhulu zokuthola ukwelashwa okungcono kakhulu kwezempilo yengqondo e-US sihlanganisa ukuzijwayeza nezinhlobo zochwepheshe bezempilo yengqondo.
Lolu lwazi lungasiza abantu ukuthi benze isinqumo esifanele futhi baphishekele ukwelashwa kwabo ngempumelelo egcwele.
Udokotela wezengqondo ubhekisela kudokotela onokuqeqeshwa okukhethekile ekuxilongeni nasekwelapheni ukugula okungokomzwelo nengqondo.
Njengabanye odokotela, bangakwazi ukunikeza imithi yokulawula izimpawu zesimo esicashile.
A udokotela wengqondo yengane unentshisekelo ekuxilongeni nasekwelapheni izindaba zokuziphatha nezomzwelo ezinganeni nasentsheni engaphansi kweminyaka engu-17.
Isazi sokusebenza kwengqondo sineziqu zobudokotela ku-psychology elandelwa yiminyaka emibili yokuhlangenwe nakho kochwepheshe okugadiwe.
Ochwepheshe abanjalo baqeqeshelwe ukuxilonga futhi banikeze ukwelashwa komuntu ngamunye kanye neqembu kodwa abakwazi ukunikeza imithi.
Umeluleki ubhekisela kuchwepheshe wezempilo yengqondo oneziqu ze-master in counseling, psychology, noma umkhakha ohlobene.
Baqeqeshelwe ukuxilonga futhi banikeze ukwelulekwa komuntu ngamunye kanye neqembu ezigulini ezigula ngengqondo.
Usonhlalakahle wasemtholampilo ungumeluleki oneziqu ze-master in social work ongasiza abantu abanenkinga yokugula ngengqondo ngokwelulekwa.
Umeluleki wezempilo yengqondo une isiqu esiphezulu kanye neminyaka eminingana yesipiliyoni somsebenzi wezokwelapha esiza abantu abanezinkinga zempilo yengqondo ukuthi balulame.
Umeluleki wokusetshenziswa kabi kotshwala nezidakamizwa unokuqeqeshwa okukhethekile komtholampilo ekulawuleni umlutha wotshwala nezidakamizwa kanye nezindlela zokwelulekwa ezisekelwe ebufakazini zomuntu ngamunye neqembu.
Umelaphi wezempi nowomndeni uyingcweti eneziqu ze-masters, imfundo ekhethekile, nokuqeqeshwa ekwelashweni komshado nomndeni.
Umeluleki wezobufundisi uyilungu labefundisi eliqeqeshelwe imfundo yobufundisi. Ngokuvamile baqeqeshelwa ukuxilonga izinkinga zengqondo futhi banikeze ukwelulekwa komuntu ngamunye kanye neqembu ukuze bazilawule.
Uma uchwepheshe wezempilo yengqondo ekhethiwe, izinyathelo ezilandelayo zihlanganisa ukuhlela i-aphoyintimenti ngokukhuluma naye ngokuqondile, ngokuvamile ngocingo.
Kubuye kwelulekwe ukuthi ubuze mayelana nendlela yabo, ifilosofi, iziqinisekiso, nokubuyekezwa.
Ekuvakasheni kokuqala, umelaphi okhethiwe noma udokotela uzoqala ngokuhlolwa kokuthatha okubandakanya ukuthatha umlando ogxile.
Phakathi nalesi sikhathi, umelaphi angase abuze ngenkinga, impilo ngokujwayelekile, umlando wesikhathi esidlule wezokwelapha nengqondo, njll.
Lolu lwazi lugcinwa luyimfihlo futhi lusetshenziswa uchwepheshe ukuze ahlole ubucayi besimo futhi athuthukise uhlelo olulungiselelwe ngokufanele.
Njengoba abantu bethuthuka ngenqubo yokwelapha, bangase bazizwe bekhululekile ekucindezelekeni kwabo, bathuthukise ikhono lokwenza izinqumo, bathole ukuzethemba, futhi bathole induduzo eyengeziwe ebuhlotsheni babo nabanye.
Khumbula ukuthi ukwelapha kungase kungakhululeki futhi kube buhlungu kodwa ekugcineni kungaholela empumelelweni ngokukhetha ukwelashwa okufanele kanye nogqozi oluphezulu.
Owesabekayo; Ngithemba ukuthi lesi sihloko siyawuphendula umbuzo wakho.
Izincomo Zomhleli:
Uma uthola lesi sihloko sisihle, sicela wabelane ngaso nomngane.